De Coronauitbraak heeft niet alleen een ontwrichtende werking op de Brabantse samenleving en economie, ook op de Brabantse provinciale politiek is de impact fors. Enkele maanden geleden waren we op het provinciehuis vooral druk met stikstof en het politieke gedoe dat dit opleverde. Een paar weken later is de wereld volledig veranderd. Brabant is de provincie die het hardste is geraakt door de Coronauitbraak. Door de Coronacrisis worden het stikstofdossier en partijpolitiek gerelativeerd. De opgave voor de provinciale politiek is de komende jaren samenwerken om Corona onder controle te krijgen (en houden) en om de Brabantse economie en samenleving te stabiliseren.
Wat de situatie in het Brabantse provinciebestuur dubbel bijzonder maakt is dat er in tijden van crisis een minderheidscoalitie van VVD, D66, GroenLinks en PvdA Brabant bestuurt. Dit terwijl er ondertussen wordt gewerkt aan een nieuwe coalitie van VVD, Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant. Medio maart werd bekend dat de nieuwe coalitie het inhoudelijk eens is geworden over een nieuw bestuursakkoord en dat er kandidaat-gedeputeerden zijn aangewezen. Volgens informateur Alfred Arbouw (VVD) is de belangrijkste reden dat de nieuwe coalitie nog niet van start gaat dat het praktisch niet mogelijk is om een Statenvergadering te organiseren om drie zittende gedeputeerden te ontslaan en nieuwe gedeputeerden aan te stellen. Het CDA maakt van deze tijd gebruik om hun leden zich uit te laten spreken over de voorgenomen coalitiesamenwerking.
Hoewel we het besluit van de VVD om D66, GroenLinks en PvdA te laten vallen en in te wisselen voor Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant ernstig betreurden hebben we ons daarbij neergelegd. Normaal gesproken is de wil van de meerderheid van het provinciale parlement nu eenmaal heilig. Ook als je het er inhoudelijk niet mee eens bent is dit hoe democratie dient te werken. Hierin zit nu echter net de crux. De situatie is nu niet normaal. De Coronacrisis vergt de volledige aandacht van de provincie, er is een zo breed mogelijk draagvlak nodig voor de crisismaatregelen die de provincie zal nemen en een stevig en ervaren provinciebestuur dient dit beleid uit te voeren.
Inmiddels wordt de ontwrichtende werking van de Coronalockdown op de samenleving en economie steeds zichtbaarder, maar de effecten op middellange- en lange termijn zijn nog ongewis. Het doorgaan op de normale weg, middels het vaststellen van een nieuw bestuursakkoord voor de resterende drie jaar tot de volgende Statenverkiezingen, geeft geen antwoord op de opgave die er door de Coronacrisis is ontstaan. Er dient een brede en adaptieve agenda te komen die antwoord geeft op de vraag hoe de Brabantse samenleving en economie kunnen worden gestabiliseerd. Het managen van de effecten op de Coronacrisis is geen opgave die over zes weken klaar is. Om de situatie weer een beetje te stabiliseren is minimaal een jaar nodig.
In tijden van crisis zijn moeilijke maatregelen nodig die bij voorkeur een breed draagvlak genieten in de samenleving. Eenheid is dan het devies. Een bestuursakkoord dat door vier van de elf partijen in PS is opgesteld geeft niet het brede draagvlak dat er in crisistijd nodig is. Zeker niet als je weet dat deze vier partijen maar één zetel meerderheid in PS hebben én dat het nieuwe bestuursakkoord zonder betrokkenheid van de andere zeven partijen tot stand is gekomen. Bredere betrokkenheid van de andere partijen sluit niet alleen beter aan op het advies ‘Op zoek naar zuurstof’ van rapporteurs Van der Velden en Arbouw, het geeft ook meer draagvlak voor de zware taak waar het nieuwe provinciebestuur voor staat. Voor een dergelijke aanpak is echter de medewerking van zoveel mogelijk partijen in Provinciale Staten nodig. De Coronacrisis vergt van álle partijen dat ze over hun eigen politieke schaduw heen springen en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het bestuur van Brabant.
Geen enkel bedrijf stuurt in een crisis 60% van een goed functionerende Raad van Bestuur naar huis en vervangt deze voor nieuwelingen. Wij vinden het dan ook onverantwoord om in tijden van crisis drie gedeputeerden te ontslaan en onervaren vervangers aan te stellen. De huidige vijf gedeputeerden functioneren goed en als team, zijn ingewerkt en zijn klaar om de crisis te lijf te gaan. Als je denkt dat Brabant in crisistijd beter af is met maar één gedeputeerde die meer dan één jaar ervaring heeft dan stel je het goed besturen van Brabant duidelijk niet voorop. Het nieuwe provinciebestuur staat voor de grote opgave om de Brabantse samenleving en economie weer op de rails te krijgen. Daarom is het belangrijk dat er een stabiel en ervaren provinciebestuur komt. Er kan daarom worden volstaan door het College aan te vullen met twee nieuwe gedeputeerden, die de in december afgetreden CDA-gedeputeerden kunnen vervangen. Dit crisiscollege is dan weer op sterkte en geeft de beste garantie voor het managen van de effecten van de Coronacrisis.
Wat ons betreft praten álle partijen in Provinciale Staten eerst mee over de wijze waarop de provincie het komende jaar de Coronaopgave aanpakt, voordat dit door de kleinst mogelijk meerderheid in een bestuursakkoord wordt vastgelegd. Vervolgens dient een breed samengesteld en ervaren zakencollege dit uit te voeren. Voor een dergelijke aanpak is leiderschap nodig. We roepen alle partijen in Provinciale Staten op de handschoen op te pakken en het belang van Brabant voorop te stellen. Alleen samen halen we Brabant uit de crisis.
Edith van Dijk, Martijn de Kort en Stijn Smeulders vormen de fractie van de PvdA in Provinciale Staten
